Któregoś dnia nasz dział handlowy zakomunikował: „Musicie coś wymyślić! Nasi kontrahenci pytają, czy dostarczymy im nawóz o innym niż do tej pory składzie. Stwierdzili – gdybyście coś takiego mieli, chętnie byśmy to od was kupili”. Nie było wyjścia.
Choć nieco z przymrużeniem oka przedstawiamy tę kwestię, to jednak sedno sprawy jest niezwykle istotne. Zdobycie nowych klientów i poszerzenie oferty – to jedno z najważniejszych wyzwań, przed którymi stoi każda współczesna firma. By móc skutecznie mierzyć się z konkurencją, prowadzimy badania nastawione na opracowanie coraz to nowych technologii i produktów. Efektem tych działań jest niedawno zakończony cykl prac, dzięki któremu stworzyliśmy zupełnie nowy nawóz. Co ciekawe – jest to także efekt współpracy z Zachodniopomorskim Uniwersytetem Technologicznym.
Jako jeden z najważniejszych krajowych producentów nawozów dla rolnictwa i ogrodnictwa, od kilku lat poszukujemy nowych rozwiązań, które pozwolą na większą koncentrację składników w nawozach. Bardziej skoncentrowany nawóz to mniejsza ilość wysiewu na hektar, a w efekcie – łatwiejszy transport i logistyka oraz mniejsze nakłady pracy rolnika. O takie produkty często pytają także handlowcy.
– Głównym obiektem naszych zainteresowań i badań był azot – mówi Mirosław Warenik, dyrektor techniczny Fosfan SA. – Produkujemy nawozy wieloskładnikowe NPK, jednak do tej pory zawartość azotu w naszych nawozach była mniejsza, wynosiła maksymalnie do 10 proc. Zależało nam na zwiększeniu ilości tego składnika do 15-20 proc.
Najbardziej skoncentrowanym półproduktem, zawierającym azot jest mocznik. Problem, przed którym stanął nasz zespół to fakt, że mocznika nie można tak po prostu dodać do superfosfatu, produkowanego w Fosfanie. Potrzeba odpowiedniej technologii i określonych warunków.
– Nie mogliśmy stosować mocznika w naszych nawozach. Jako źródła azotu używaliśmy siarczanu amonu – wyjaśnia Mirosław Warenik. – Zawartość azotu wynosi tu 20 proc., w moczniku mamy zaś aż 46 proc. Konieczne okazało się zaprojektowanie i wybudowanie odpowiedniej instalacji. W początkowym okresie w badaniach wykorzystywaliśmy reaktory i instalacje, zbudowane przez naszych pracowników w firmowym warsztacie. Trwało to kilka lat – począwszy od 2016 roku. Tak zdobyliśmy wiedzę i doświadczenie.
Mocznik musi zostać rozpuszczony w odpowiednich proporcjach i w odpowiedniej temperaturze w kwasie siarkowym. Później produkt, także w odpowiednich warunkach, jest łączony z fosforytami. – Powstaje wówczas produkt o 20 proc. zawartości azotu i 10 proc. zawartości fosforu (NP 20-10). Może on sam w sobie stanowić nawóz dwuskładnikowy. Po dodaniu odpowiedniej ilości soli potasowej otrzymujemy nawóz NPK, z dużą koncentracją azotu na wyjściu – mówi Mirosław Warenik.
Instalacja do wytwarzania nawozów mocznikowo-superfosfatowych stała się podstawą do rejestracji i zgłoszenia wniosku patentowego w 2017 roku. – Powstała instalacja pracująca w sposób ciągły i zautomatyzowany. Ważne w tym procesie jest utrzymanie stabilności i ciągłości procesu, utrzymanie stałych przepływów. Zachodzą tu silne reakcje egzo- i endotermiczne czyli takie, podczas których albo wydziela się bardzo dużo energii w postaci ciepła albo trzeba tej energii dostarczyć. Warunki gwałtownie się zmieniają. W warunkach laboratoryjnych to dość łatwy proces, w dużej skali, przy produkcji wielkotonażowej, sprawa się komplikuje – mówi Warenik.
Po wybudowaniu instalacji do wytwarzania superfosfatu mocznikowego, zgłosiliśmy wniosek na dofinansowanie kolejnych prac badawczo-rozwojowych. Pozwolą one na produkcję nowych i udoskonalonych nawozów rolniczych i ogrodniczych w oparciu o nowy produkt.
W 2017 roku złożyliśmy w Urzędzie Marszałkowskim wniosek o dofinansowanie prac na opracowanie technologii umożliwiającej zastosowanie superfosfatu mocznikowego do granulacji nowych nawozów. Projekt trwał do 2019 roku. Odbywał się on we współpracy z Zachodniopomorskim Uniwersytetem Technologicznym. Naukowcy Wydziału Technologii i Inżynierii Chemicznej ZUT-u badali skład nowych nawozów w oparciu o nowoczesne laboratoria.
Dzięki pracom zrealizowanym w Fosfanie powstała nowoczesna instalacja, wytwarzająca na dobę 350 ton superfosfatu mocznikowego. Pozwala ona na wyprodukowanie dziennie ok. 600 ton nawozów wieloskładnikowych o rożnym składzie NPK – m.in. 12-11-17, 12-11-12, 14-14-14. To jednocześnie szansa na kilkumilionowy wzrost wartości sprzedaży produktów Fosfan SA. w skali roku oraz pozyskanie nowych rynków.